Soms denk je wel eens, toeval bestaat niet. In de dagen dat wij bezig waren met het afscheid van mijn schoonvader, zijn uitvaart en de periode van rouw die daarna kwam, werd ook Marijke geconfronteerd met een overlijden.

Een oudere dame was overleden. “Waaraan?”, vroeg Marijke. Ze kreeg een onsamenhangend antwoord, voedselvergiftiging, middenrif hernia. Iets waar wij in Nederland niet heel zwaar aan tillen. Hoewel, galstenen kan ook heel gevaarlijk zijn, weten wij inmiddels. Maar de dame in kwestie zou geopereerd worden en haar onverwachte dood schokte Marijke. De dure medicijnen die in allerijl door haar zoon werden aangeschaft, mochten niet meer baten. Ook dat kunnen wij ons slecht voorstellen, dat je moet kiezen tussen het kopen van eten voor je gezin en medicijnen voor je moeder.

Marijke krijgt een uitnodiging voor de begrafenis. Tussen de honderd vrouwen en honderd mannen, die gescheiden van elkaar de laatste eer komen bewijzen, zoekt ze naar iemand die ze kent. Voor ze de ruimte kan binnengaan, moet ze een donatie geven voor de begrafenis. Dat is normaal. De mensen geven 5 of 10 dalasis maar van Marijke, als rijke blanke en vertegenwoordiger van een stichting die mensen probeert te helpen, wordt meer verwacht. Ze geeft 1000 dalasis, wat in Nederland ongeveer 20 euro is. Dit geld wordt direct veilig gesteld omdat het niet de eerste keer zou zijn dat familie van de overledene zich het geld toeëigent.

Als enige blanke in het gezelschap wordt ze van top tot teen bekeken. Ze krijgt een stoel toegewezen maar niemand zegt iets. Het is een armzalige ruimte, er is geen licht. Triest om te zien, in Nederland hebben zelfs huisdieren een beter onderkomen. De houten balken van het gebouwtje zijn een gewillige prooi voor de termieten. Marijke durft maar niet te kijken naar het kussen waar ze op zit. Hygiëne laat in deze gemeenschap nog wel te wensen over.

De vrouwen tonen een intens verdriet. Er wordt gehuild en gegild. En gebeden. Het verdriet wordt openlijk getoond. Als ‘die gekke blanke’ voelt Marijke zich een indringer.

Na een plechtigheid van een uur wordt de kist met de overledene naar de begraafplaats gebracht. Het lichaam wordt, in een laken gerold, begraven in een kuil. De kist gaat terug, die is in bruikleen. Hij wordt straks weer gebruikt voor de volgende begrafenis. Bij de plechtigheid op de begraafplaats is Marijke niet aanwezig. Zij is een vrouw en vrouwen zijn hierbij niet gewenst.

Dus gaat Marijke terug naar haar kantoor waar zij overdenkt wat er die ochtend is gebeurd. Morgen zal er niet meer over de overledene worden gesproken. Er wordt niet meer gehuild, het leven gaat verder. Afrika is hard, heel hard voor zijn mensen.

Door het leven in Gambia heeft Marijke veel van haar grenzen moeten verleggen. Het niet nakomen van afspraken en beloftes, het ja zeggen en nee doen, ze heeft er aan moeten wennen. Maar de manier waarop mensen met hun verdriet om een verlies omgaan, dat went voor haar nooit.