Het woord erfenis heeft een magische klank. Het heeft op iedereen een andere uitwerking. De een wordt direct getransformeerd van beschaafde burger in hebberige haai, de ander kan alleen met weemoed denken aan dat schilderijtje van tante Sonja waar hij met Kerst altijd naar zat te kijken. Waar zou het toch gebleven zijn?

Mijn echtgenoot stond vroeger als kind in opperste aanbidding voor de koekoeksklok van tante Tina. Zij was een verzuurde tante, die hem steevast naar buiten dirigeerde met de woorden: “mooi zoet zijn.” De koekoeksklok was de enige verzachtende omstandigheid. Iedere zondagmiddag moest hij met zijn ouders mee, zij werden samen met de zussen van zijn moeder en hun wederhelft in de houdgreep gehouden tot tante Tina vond dat het genoeg was. Later verhuisde zij naar het bejaardenhuis en werd mijn man niet meer naar buiten gestuurd. De koekoeksklok verhuisde mee. Mijn man ging nog wel eens op bezoek, tante Tina’s oneliner was inmiddels gewijzigd in “gauw terug komen hoor!”

Na op zeer hoge leeftijd het tijdelijke voor het eeuwige te hebben verwisseld, “eindelijk”, verzuchtte de familie oneerbiedig, stond op een avond mijn schoonvader voor de deur. In zijn handen een grote doos, op zijn gezicht een grijns van oor tot oor. Mijn man had de koekoeksklok geërfd. We haalden hem voorzichtig uit de doos en ontdekten dat hij al meerdere malen was gerepareerd. Met het destijds geldende wondermiddel Bisonkit. De arme koekoek hing amechtig uit zijn deurtje, door de dikke klodders lijm niet meer in staat ook maar één uur juist te duiden. Het was onze eerste erfenis en we hebben er heel veel plezier mee gehad.

Later ontdekten we dat het in de familie ook fout kon gaan. De erfenis van opa zorgde voor de nodige onenigheid. Dat deze erfenis bestond uit een half dozijn onderbroeken en 20 flessen jonge jenever deed niet ter zake. Erven is een serieuze zaak.

De leukste afwikkeling van een erfenis heb ik gezien bij een oude tante die wel contact had met de familie maar niemand toeliet in haar huis. Het moment kwam, ook zij was op zeer hoge leeftijd, dat ze de strijd moest staken. De erfenis moest geregeld worden en wij togen naar haar huis. Als kleine kinderen in een snoepjeswinkel liepen we rond. Eerst nog onwennig, niet wetend wat we tegen zouden komen, later wat meer brutaal in kasten kijkend. Het huis was afgeladen met snuisterijen, de meesten van zeer gerenommeerde merken. De verdeling ging in betrekkelijke harmonie, waarschijnlijk als gevolg van het feit dat de hele familie overdonderd was door al die bezittingen en het feit dat zij daar nu de eigenaar van waren. Van veel van de merken hadden ze waarschijnlijk nog nooit gehoord.

Door de jaren heen leerde ik dat er niets zo onvoorspelbaar is als een erfgenaam. De meest relaxte mensen veranderen op slag in hyperventilerende wezens met een waas voor de ogen. Er zijn zelfs erfgenamen die hun hele leven op hun lauweren rusten omdat pa en ma toch voor hun pensioen hebben gezorgd. Wat een schrik als blijkt dat ma er met haar nieuwe vriend ruim van gaat leven. Daar gaan de zuurverdiende centjes van pa, ma draait er met die profiteur de hele erfenis doorheen. Dat het geld in eerste instantie ook gewoon het eigendom van ma is, doet uiteraard weer niet ter zake. Erger is het nog als pa, na afscheid te hebben genomen van ma, zich verliest in een dame die ongeveer de helft van zijn leeftijd is. Die dame heeft meestal dure wensen waar pa maar al te graag aan tegemoet komt. Oh kommer en kwel, met lede ogen wordt de situatie aangezien. En de dame in kwestie opzichtig zwartmaken is ook geen optie, stel voor dat pa zijn testament verandert, dan zou de erfgenaam wel eens helemaal buiten spel gezet kunnen worden.

Mensen die hun hele leven teren op de nog te ontvangen erfenis van pa. Mensen die hun vader of moeder een poot uit draaien omdat ze recht menen te hebben op hun kindsdeel. Ik heb ze allemaal voorbij zien komen. Beschaafde mensen rollen al vechtend over elkaar heen zodra er geld in het spel komt. Families ontwricht, broers en zussen bekijken elkaar met argusogen om elkaar vervolgens nooit meer te zien. Hele vetes worden opgestart, het Kerstdiner zal nooit meer hetzelfde zijn. De nagedachtenis aan geliefden wordt volledig besmeurd. Heel bijzonder. Ik begrijp er niets van.

Maar dat komt waarschijnlijk ook doordat ik nog nooit iets heb geërfd. Nou ja, afgezien van de koekoeksklok van tante Tina dan. Maar die telt niet, want die is van slag.