Ome Jan is overleden. Het zegt de meesten niets maar voor ons is het het einde van een tijdperk. Ome Jan, de echtgenoot van een zus van mijn schoonmoeder. Een eigenwijze boerenmens, prachtig in zijn soort. Een man die zijn gezin bestierde als een heerser, rechtvaardig, maar zijn wil was wet.

Voor ome Jan was het leven betrekkelijk eenvoudig. Wat hij niet begreep, schoof hij terzijde. Op zondag ging hij naar de kerk en dronk daarna zijn borreltje. ’s Middags, na zijn dutje, schoffelde hij het snijbonenbed en haalde het onkruid tussen de andijvie vandaan. De moestuin stond er altijd tiptop bij. Ik heb een keer in mijn onschuld verteld dat ik hield van andijvie. Hij vroeg de autosleutel en bij thuiskomst, toen ik dacht een kropje andijvie uit de kofferbak te halen, bleek deze volledig afgevuld. Zelfs mijn moeder, van huis uit niet bang voor wat groenten in de vriezer, schrok van de hoeveelheid. Ik geloof dat we voor een heel jaar genoeg hadden. Voor de hele familie.

Hij was ook super gastvrij. Als je langskwam, moest je koffie drinken, een drankje nemen en zeker ook mee-eten. “Nee” was geen antwoord, gewoon aanschuiven en naar de verhalen luisteren.

Verhalen over vroeger, zijn tijd als kolenboer en boerenzoon. Een mooi leven, altijd buiten. Dat was hem ook aan te zien, grote verweerde handen, een gezicht dat getekend was door de buitenlucht. Een mooie man. En dan niet op de manier van de modellen die tegenwoordig als mannelijk doorgaan terwijl zij een parfum aanprijzen. Gewoon, zonder opsmuk, haar gekamd en klaar.

Wel een ouderwetse man. Tante Sjaan zorgde voor het eten en het huishouden, ome Jan zorgde voor het inkomen. Samen vormden zij een hecht team. Zo’n huwelijk waar je onbewust een beetje jaloers op bent. Zo vervlochten met elkaar. De verhoudingen waren helder en duidelijk, ieder zijn eigen taak. Hij droeg zijn vrouw op handen, zij verzorgde haar man tot in de puntjes en op zijn tijd hadden ze verhitte discussies. Meestal over de kinderen, waarvan hij vond dat zij ze te veel verwende.

Op een gegeven moment trok ome Jan zich meer en meer terug. De familie vond het af en toe vreemd en vroeg zich af wat hij mankeerde. Daar praatte hij nooit over, dat gaf geen pas. Hij wilde ook niet dat er een dokter werd ingeschakeld. Dan zou hij misschien zijn huis wel moeten verlaten. En dat was onbestaanbaar. Hij was er getrouwd, hij wilde er ook sterven.

En dat is nu gebeurd. Hij is in zijn slaap heengegaan. Rustig, te zien aan de houding waarin hij altijd sliep. Zonder iemand wakker te maken, zonder iemand lastig te vallen. Zoals hij altijd alles deed. Op zijn eigen, eigenwijze manier.